Weblog Wijnbouw Jet Wester

Slow wine

Terwijl onze Riesèls, onze Souvigniers Gris en Johanniters stilletjes hangen te zoemen aan hun struiken, en met zichtbaar plezier aan hun rijping bezig zijn, waren wij er een paar dagen tussenuit, naar de Nahe in Duitsland. Dit riviertje onder de Moezel is niet alleen schitterend, met hoge, jurassic rotspartijen en opaalblauwe ijsvogeltjes aan de oevers - het hoort ook tot de beste Rieslinggebieden die er zijn. Namen als Helmut Dönnhoff en Emrich Schönleber, de Niederhäuser Hermannshöhle en de Traisener Rotenfels doen over de hele wereld oren spitsen. Dus wat doe je daar, behalve fijn in een kuurbad liggen? Door beroemde wijnbergen wandelen, en vooral ook: wijn kopen, en praten met de mensen. Over Siha 7, VB 1 en over de techniek om een Sponti tijdens de rit langzaam over te laten gaan in een vergisting met een reingist. In een eerdere bijdrage berichtten we over één van onze beminde wijnbedrijven in het gebied, waar overigens geen pakje gist de deur binnen komt, van welke denominatie ook. Zie http://wijnbouw.blogspot.nl/2012/06/op-reis-deel-ii-weingut-von-racknitz.html

 

Slow wines

We hebben het over Slow wines, die net als alle slow food vóór alles hun streek en hun artisanale eerlijkheid laten zien. Maar het zijn wijnen die ook veel letterlijker slow zijn: de vergisting en rijping op het vat van deze Rieslings duurt vaak zeker een jaar, en ook het drinken, het genieten is een langzame aangelegenheid. De specifieke deugd, het plezier van deze wijnen zit hem in de verovering ervan. En dat neemt tijd. Ze laten zich bij de eerste teugen niet of niet geheel kennen, maar openen zich langzaam, maar zeker, voor wie de moeite neemt ze echt te leren kennen. Je volgt hun ontwikkeling in het glas, terwijl ze ietsje opwarmen, en even blootstaan aan de lucht - en je volgt hun ontwikkeling in de fles, die de derde, vierde of vijfde dag na opening vaak het meest tot bloei komt.

Supermarktwijnen

Terug van de Nahe, en na alle waters, wijnen & wandelingen in een prettig langzame versnelling, kregen we van vrienden het Zaterdags Bijvoegsel van de NRC voor de deur gelegd. Met de Kleine Hamersma erin - NRC van 21 september j.l. Een gidsje met 101 van de betere supermarktwijnen in Nederland. Met een leuke inleiding. Hamersma kent als elke professionele wijnproever-met-praktijk-aan-huis de ellende van al die honderden flessen die liefst opgedronken moeten worden (als ze dat waard zijn) of anders weggespoeld - en in beide gevallen is er de haast dagelijkse gang naar de glasbak. Life is a bitch, voor de wijnprofi. Of voor zijn vrouw, misschien nog meer, want zij blijkt in Huize Hamersma de eer te hebben 'hoofd glasbak' te zijn.

De Hamersma's hebben daar, deels, het volgende op gevonden. Ze hebben blijkbaar een gezamenlijk trappenhuis met een aantal buren, die zich sinds hun komst in het paradijs wanen. Hamersma zet zijn goedgekeurde wijnen, waar vaak maar een minimale hoeveelheid wijn uit is (namelijk het geproefde deel), buiten zijn voordeur, en de buren, allen wijndrinkers, nemen de aangebroken flessen mee voor een nadere kennismaking. De betere wijnen worden zo niet verspild, en de buren nemen een deel van de Entsorgung naar de glasbak voor hun rekening. 

De Pepsiproef

Eén zinnetje in dit verhaal bleef hangen: de "vaak minieme hoeveelheid" wijn die kennelijk voldoende is voor het oordeel van de professionele proever. Dit in contrast met ons slow wine-verhaal hierboven, waar het gaat over uren, zo niet dagen. En waar hele flessen toch wel als de minimale hoeveelheid gelden. Vrienden, zo niet voor het leven, dan toch voor een paar dagen.

En ik moest denken aan het prachtige boek Blink van Malcolm Gladwell. Een studie naar allerhande raakvlakken tussen psychologie en behavioral economics. Waarin het al even prachtige verhaal achter de welbekende, wereldwijde 'Pepsiproef' van een aantal jaren geleden.

Pepsi liet op de marktpleinen en stations van de wereld, een ieder die maar wilde, blind proeven welke cola de lekkerste was: Coca Cola of Pepsi. Het antwoord, waar ook ter wereld, was bijna altijd: Pepsi. Coca Cola verslikte zich danig in deze toch behoorlijk overtuigende score, en kwam als antwoord met een nieuwe receptuur voor de eigen cola, om meer te lijken op de favoriete concurrent. Een nieuwe 'Coke' dus, die echter vanaf dag één een regelrechte commerciële ramp was. Coca Cola greep zo snel als maar kon terug op het traditionele recept - en het eind van het liedje is, tot vandaag: Coca Cola blijft marktleider, met kop en schouders, en het bij een ieder zogenaamd favoriete Pepsi is gestopt met zijn Proef.

Wat was er aan de hand geweest? Dit: de cola die bij de eerste slok favoriet was, was dat na de tweede slok helemaal niet meer. Bij de eerste slok worden eigenschappen als meer zoet, meer koolzuur en andere smaakversterkers als winst ervaren - maar zodra je er een heel blikje of fles van nuttigt wordt het een heel ander verhaal. De eerste paar slokken van een frisdrank zeggen dus vrij weinig over welke als de fijnere / betere / prettiger vriend wordt ervaren.

Hetzelfde geldt natuurlijk voor wijnen. Een wijn met een overmatige dosis Hydrogum (arabisch gom) zal de eerste paar slokken misschien ervaren worden als eentje met een erg goed, vol 'mondgevoel' - maar daarna wordt het trucje al snel duidelijk, en o, wee als je dezelfde open fles een dag later nogeens aanspreekt. Zoet: zelfde verhaal. Een extra, onnodige dot zoet in een rode barriquewijn wordt 'commercieel' genoemd, maar kan al na een half glas danig vermoeien.  

En hoe zit het dan met de fast tastings, de "minieme hoeveelheid" waar een proever als Hamersma het over heeft? We willen op deze bladzijden polemiek en dissonanten liefst vóór blijven, en houden het daarom bij deze wens: we hopen dat we er vanuit mogen gaan dat een waarlijke professional zich steeds bewust is van deze beruchte, mogelijke vertekening van de eerste paar slokken. En getraind is om zich niet door de initiële, commerciële smaakversterkers in de luren te laten leggen.

De meningen en waarde-oordelen dus beiseite. Want veel interessanter is om gewoon eens, sec, het cultuurverschil te laten zien tussen de wereld van wat we noemden de slow wine, en die van de supermarktwijnen en hun scores. En soms, niet heel vaak, kunnen beide werelden even overlappen. Bijvoorbeeld bij een wijn uit de supermarkt, die zich nochtans leent voor onze slowe benadering. We hebben er op dit moment eentje voor ons staan, in ons eigen Rieslingdomein, die een beetje die kant op gaat. Een opvallend minerale Riesling "Sankt Anna" 2012 van Weinhaus Lergenmüller uit de Pfalz – onder de 7 euro bij de Jumbo. Niet te vinden in de Kleine Hamersma overigens...

Twee wijnculturen. Naast elkaar. En de uiteindelijke vraag, op een weblog als dit, is natuurlijk waar de Nederlandse wijnbouw zich uiteindelijk zal positioneren, op dit speelveld. Slow, in het verlengde van regionaal, streekprodukt en authentiek, met een nieuw, heel eigen publiek - of toch graag in de eerste plaats concurrerend met het supermarktsegment? Of denken de Lage Landen beide markten tegelijk, een beetje te kunnen bedienen? Wij zelf hebben hier overigens wel ideeën over. En zeker in deze Week van de Smaak...

Voor een nadere kennismaking met het begrip Slow Wine, zie bijvoorbeeld http://www.oekom.de/buecher/fachbuch/konsum-ernaehrung/buch/die-avantgarde-der-deutschen-winzer.html

Copyright (c) Jet Wester 2013